Pierre THOMAS (traduit en français par Louis DARCIS)
En province de Liège et faisant partie du canton d’Aywaille se trouve, sur le flanc droit de la vallée de l’Amblève, une réserve naturelle célèbre depuis déjà de nombreuses années, la Heid des Gattes. Sur ses bords occidental et oriental, ce domaine est limité par deux anciennes carrières de pierre qui toutes deux sont également protégées depuis peu, à savoir le terril de la Carrière de Goiveux et la carrière de la Falize.. A l’ invitation de Floris et Dimphy van Alphen, nous avons procédé à l’inventaire d’une de ces acquisitions remarquables pour la protection du patrimoine de Wallonie, à savoir la carrière de la Falize.
Le PSG-NHGL était fortement représenté. Outre Joris et Dimphy, il y avait…. et Pierre Thomas, l’auteur de ces lignes.
Jean-Michel Darcis, était, en tant que conservateur de la réserve, notre hôte et a fait la promenade avec nous. La conversation s’est, difficilement, déroulée en français. Néammoins, Monsieur Darcis a fourni une importante contribution pour la connaissance du terrain et pour nos discussions.
Sans sa question prudemment posée concernant la confirmation de son soupçon, Coincya monensis cheiranthos n'aurait pas été déterminée.
Quelques jours plus tard, le jeudi 17 juillet, un petit groupe composé de….. et l’auteur s’est une fois de plus retrouvé dans la carrière pour quelques heures.
L’inventaire concernait au départ les plantes vasculaires et les papillons. Pendant la seconde visite, nous avons aussi surtout cherché les mousses. Nous avons aussi recherché plus attentivement Gastropoda et Diplopoda. De plus, nous avons aussi noté le plus possible d’observations d’autres organismes que le hasard mettait sur notre route.
Pendant la deuxième visite, nous avons encore ajouté à la liste vingt sortes de plantes qui n’avaient pas été remarquées auparavant ainsi que Coronella austriaca. Celle ci avait été mordue à mort soit par un renard soit par un chien, à en juger par les trous dans la peau.
Pendant les deux visites, le temps a été modéré mais comme le soleil brillait entre deux averses, les vêtements ont pu sécher. C’est toutefois les jours précédents très humides qui ont été funestes pour l’observation des insectes. Les papillons volaient mais de façon limitée. Seuls les boswitjes ( petits blancs des bois ??? ) étaient nombreux. Les autres sortes ne se laissaient pas voir, à l’exception de quelques sprinkhanen et de quelques observations plic ploc.
Nous avons retiré une bonne impression de cette ancienne carrière. Sa désignation comme domaine protégé est certainement un profond soulagement au niveau de la région wallonne. Ce qui est frappant, c’est l’absence ( !!!!???) d’un certain nombre de sortes de plantes ; celle de Buddleya davidii est celle dont il faut le plus se réjouir.
L’absence d’un certain nombre de thérophytes est la conséquence en partie de l’avancement de la saison et en partie de l’absence d’endroits adéquats. Pour certaines sortes, indiquées par « ! », une confirmation ultérieure est nécessaire.
Pour celles indiquées « c.m. » ( collectio mihi ) le matériel en référence est repris dans la collection de l’auteur.
L’inventaire n’est pas complet. Un certain nombre de biotopes n’ont pas été vus dans leur totalité, tels les bois. De même, la variété à petite échelle de sols calcaires et acides peut facilement faire passer à côté d’un biotope important ou d’un stade de succession.
Le temps des semaines précédentes a eu plus d’influence négative sur la richesse en insectes que le temps pendant les visites. C’est pour cette raison que la répétition de notre visite par une journée ensoleillée d’été est souhaitée. Alors, nous pourrons certainement ajouter à la liste beaucoup de sortes d’organismes, surtout rampants.( !!!)
Tracheophyta, vaatplanten, 289 taxa
Equisetaceae Paardenstaartenfamilie
Equisetum arvense Heermoes
E. palustre Lidrus
Aspleniaceae Streepvarenfamilie
Asplenium adiantum-nigrum Zwartsteel
A. ceterach Schubvaren
A. ruta-muraria Muurvaren
A. scolopendrium Tongvaren
A. septentrionale Noordse streepvaren
A. trichomanes Steenbreekvaren
Athyriaceae Wijfjesvarenfamilie
Athyrium filix-femina Wijfjesvaren
Aspidiaceae Niervarenfamilie
Dryopteris dilatata Brede stekelvaren
D. filix-mas Mannetjesvaren
Polystichum aculeatum Stijve naaldvaren
Polypodiaceae Eikvarenfamilie
Polypodium vulgare Gewone eikvaren
Pinaceae Dennenfamilie
Picea abies Fijnspar
Pinus sylvestris Grove den
Salicaceae Wilgenfamilie
Populus tremula Ratelpopulier
Salix alba Schietwilg
S. caprea Boswilg
S. cinerea Grauwe wilg
S. purpurea Bittere wilg
Betulaceae Berkenfamilie
Alnus glutinosa Zwarte els
Betula pubescens Zachte berk
Corylaceae Haagbeukenfamilie
Carpinus betulus Haagbeuk
Corylus avellana Hazelaar
Fagaceae Beukenfamilie
Fagus sylvatica Beuk
Quercus robur Zomereik
Cannabaceae Hennepfamilie
Humulus lupulus Hop
Urticaceae Brandnetelfamilie
Urtica dioica Grote brandnetel
Loranthaceae Vogellijmfamilie
Viscum album Maretak
Polygonaceae Duizendknoopfamilie
Polygonum aviculare Gewoon varkensgras
Rumex acetosella Schapenzuring
R. crispus Krulzuring
R. obtusifolius Ridderzuring
R. scutatus Spaanse zuring
Caryophyllaceae Anjerfamilie
Arenaria serpyllifolia serpyllifolia Gewone zandmuur
Cerastium fontanum vulgare Gewone hoornbloem
Dianthus armeria Ruige anjer
Lychnis viscaria Rode pekanjer
Moehringia trinervia Drienerfmuur
Silene nutans Nachtsilene
S. vulgaris Blaassilene
Stellaria holostea Grote muur
S. pallida Duinvogelmuur !
Ranunculaceae Ranonkelfamilie
Aquilegia vulgaris Wilde akelei
Clematis vitalba Bosrank
Helleborus foetidus Stinkend nieskruid
Ranunculus acris Scherpe boterbloem
R. repens Kruipende boterbloem
Berberidaceae Berberisfamilie
Berberis vulgaris Zuurbes
Brassicaceae Kruisbloemenfamilie
De rijpe hauw van Coincyia monensis
Alliaria petiolata Look-zonder-look
Arabidopsis thaliana Zandraket
Arabis hirsuta hirsuta Ruige scheefkelk
Barbarea intermedia Bitter barbarakruid
Cardamine flexuosa Bosveldkers
C. hirsuta Kleine veldkers
C. impatiens Springzaadveldkers
C. pratensis Pinksterbloem
Coincya monensis cheiranthos Muurbloemmosterd
Erophila verna Vroegeling
Lepidium campestre Veldkruidkers
Nasturtium x sterile N. microphyllum x
N. officinale !
Resedaceae Resedafamilie
Reseda luteola Wouw
Crassulaceae Vetplantenfamilie
Sedum album Wit vetkruid
S. fabaria Gesteelde hemelsleutel
S. rupestre Tripmadam
Sempervivum funckii aqualiense Beklierd huislook
Rosaceae Rozenfamilie
Agrimonia eupatoria Gewone agrimonie
Alchemilla xanthochlora Geelgroene vrouwenmantel
Cotoneaster horizontalis Vlakke dwergmispel
Crataegus laevigata Tweestijlige meidoorn
C. monogyna Eenstijlige meidoorn
Filipendula ulmaria Moerasspirea
Fragaria vesca Bosaardbei
Geum urbanum Geel nagelkruid
Malus domestica Tuinappel
Mespilus germanica Mispel
Potentilla anserina Zilverschoon
P. argentea Viltganzerik
P. neumanniana Voorjaarsganzerik
Prunus avium Zoete kers
P. spinosa Sleedoorn
Pyrus communis communis Gekweekte peer
Rosa arvensis Bosroos
R. canina Hondsroos
R. micrantha Kleinbloemige roos
Rubus caesius Dauwbraam
R. idaeus Framboos
Sanguisorba minor Kleine pimpernel
Sorbus aucuparia Wilde lijsterbes
Fabaceae Vlinderbloemenfamilie
Lathyrus linifolius montanus Knollathyrus
L. pratensis Veldlathyrus
Lotus corniculatus Gewone rolklaver
L. pedunculatus Moerasrolklaver
Medicago lupulina Hopklaver
Melilotus albus Witte honingklaver
Robinia pseudoacacia Robinia
Sarothamnus scoparius Brem
Trifolium arvense Hazenpootje
T. campestre Liggende klaver
T. pratense Rode klaver
T. repens Witte klaver
Vicia cracca Vogelwikke
V. sativa nigra Smalle wikke
V. sepium Heggenwikke
Oxalidaceae Klaverzuringfamilie
Oxalis acetosella Witte klaverzuring
Geraniaceae Ooievaarsbekfamilie
Geranium columbinum Fijne ooievaarsbek
G. pyrenaicum Bermooievaarsbek
G. robertianum Robertskruid
G. rotundifolium Ronde ooievaarsbek
Linaceae Vlasfamilie
Linum catharticum Geelhartje
Euphorbiaceae Wolfsmelkfamilie
Euphorbia amygdaloides Amandelwolfsmelk
E. cyparissias Cipreswolfsmelk
Polygalaceae Vleugeltjesbloemfamilie
Polygala vulgaris Gewone vleugeltjesbloem
Aceraceae Esdoornfamilie
Acer campestre Spaanse aak
A. platanoides Noorse esdoorn
A. pseudoplatanus Gewone esdoorn
Celastraceae Kardinaalsmutsfamilie
Euonymus europaeus Wilde kardinaalsmuts
Rhamnaceae Wegedoornfamilie
Frangula alnus Sporkehout
Tiliaceae Lindefamilie
Tilia platyphyllos Zomerlinde
Malvaceae Kaasjeskruidfamilie
Malva moschata Muskuskaasjeskruid
Clusiaceae Hertshooifamilie
Hypericum humifusum Liggend hertshooi
H. maculatum maculatum Gevlekt hertshooi
H. perforatum Sint-Janskruid
H. pulchrum Fraai hertshooi
Violaceae Viooltjesfamilie
Viola hirta Ruig viooltje
V. odorata Maarts viooltje
Cistaceae Zonneroosjesfamilie
Helianthemum nummularium obscurum Geel zonneroosje
Cucurbitaceae Komkommerfamilie
Bryonia dioica Heggenrank
Onagraceae Teunisbloemfamilie
Epilobium angustifolium Wilgenroosje
E. collinum Heuvelwilgenroosje
E. montanum Bergbasterdwederik
Cornaceae Kornoeljefamilie
Cornus mas Gele kornoelje
C. sanguinea Rode kornoelje
Araliaceae Klimopfamilie
Hedera helix Klimop
Apiaceae Schermbloemenfamilie
Aegopodium podagraria Zevenblad
Anthriscus sylvestris Fluitenkruid
Chaerophyllum temulum Dolle kervel
Daucus carota Peen
Heracleum spondylium Gewone berenklauw
Pimpinella saxifraga Kleine bevernel
Torilis japonica Heggendoornzaad
Ericaceae Heidefamilie
Calluna vulgaris Struikhei
Primulaceae Sleutelbloemfamilie
Anagallis arvensis Guichelheil
Lysimachia nemorum Boswederik
L. nummularia Penningkruid
Primula veris Gulden sleutelbloem
Oleaceae Olijffamilie
Fraxinus excelsior Es
Gentianaceae Gentiaanfamilie
Centaurium erythraea Echt duizendguldenkruid
Asclepiadaceae Zijdeplantfamilie
Vincetoxicum hirundinaria Witte engbloem
Rubiaceae Walstrofamilie
Cruciata laevipes Kruisbladwalstro
Galium aparine Kleefkruid
G. mollugo mollugo Glad walstro
G. palustre Moeraswalstro
G. verum Geel walstro
Convolvulaceae Windefamilie
Calystegia sepium Haagwinde
Convolvulus arvensis Akkerwinde
Boraginaceae Ruwbladigen
Echium vulgare Slangenkruid
Myosotis arvensis Akkervergeet-mij-nietje
Symphytum officinale Gewone smeerwortel
Lamiaceae Lipbloemfamilie
Ajuga reptans Kruipend zenegroen
Clinopodium vulgare Borstelkrans
Galeopsis segetum Bleekgele hennepnetel
G. tetrahit Gewone hennepnetel
Glechoma hederacea Hondsdraf
Lamium galeobdolon montanum Gele dovenetel
Origanum vulgare Wilde marjolein
Prunella vulgaris Gewone brunel
Stachys officinalis Betonie
S. sylvatica Bosandoorn
Teucrium scorodonia Valse salie
Thymus serpyllum Kleine tijm
Solanaceae Nachtschadefamilie
Solanum dulcamara Bitterzoet
Scrophulariaceae Helmkruidfamilie
Chaenorhinum minus Kleine leeuwenbek
Digitalis purpurea Vingerhoedskruid
Euphrasia stricta Stijve ogentroost
Linaria vulgaris Vlasbekje
Scrophularia nodosa Knopig helmkruid
Verbascum lychnitis Melige toorts
V. nigrum Zwarte toorts
V. thapsus Koningskaars
Veronica beccabunga Beekpunge
V. chamaedrys Gewone ereprijs
V. officinalis Mannetjesereprijs
Plantaginaceae Weegbreefamilie
Plantago lanceolata Smalle weegbree
P. major Grote weegbree
Caprifoliaceae Kamperfoeliefamilie
Lonicera periclymenum Wilde kamperfoelie
L. xylosteum Rode kamperfoelie
Sambucus nigra Gewone vlier
Valerianaceae Valeriaanfamilie
Valeriana repens Echte valeriaan
Dipsacaceae Kaardebolfamilie
Knautia arvensis Beemdkroon
Campanulaceae Klokjesfamilie
Campanula patula Weideklokje
C. persicifolia Prachtklokje
C. rotundifolia Grasklokje
C. trachelium Ruig klokje
Asteraceae Composietenfamilie
Achillea millefolium Gewoon duizendblad
Artemisia campestris Wilde averuit
A. vulgaris Bijvoet
Bellis perennis Madeliefje
Carduus nutans Knikkende distel
Carlina vulgaris Driedistel
Centaurea jacea grandiflora Knoopkruid
C. jacea jacea Knoopkruid
Chrysanthemum leucanthemum Margriet
Cirsium acaule Aarddistel
C. arvense Akkerdistel
C. palustre Kale jonker
C. vulgare Speerdistel
Conyza canadensis Canadese fijnstraal
Crepis capillaris Klein streepzaad
C. foetida Stinkend streepzaad
Erigeron acer Scherpe fijnstraal
E. annuus Zomerfijnstraal
Eupatorium cannabinum Koninginnekruid
Hieracium bauhinii Hongaars havikskruid
H. lachenalii Dicht havikskruid
H. laevigatum Stijf havikskruid
H. murorum Muurhavikskruid
H. pilosella Muizenoor
H. sabaudum Boshavikskruid
H. schmidtii Bleek havikskruid
H. umbellatum Schermhavikskruid
Hypochaeris radicata Gewoon biggenkruid
Inula conyzae Donderkruid
Lactuca serriola Kompassla
Lapsana communis Akkerkool
Leontodon autumnalis Vertakte leeuwentand
L. hispidus Ruige leeuwentand
Matricaria discoidea Schijfkamille
Mycelis muralis Muursla
Petasites hybridus Groot hoefblad
Picris hieracioides Echt bitterkruid
Senecio inaequidens Bezemkruiskruid
S. jacobaea Jakobskruiskruid
S. ovatus Gewoon schaduwkruiskruid
Solidago virgaurea Echte guldenroede
Sonchus oleraceus Gewone melkdistel
Tanacetum vulgare Boerenwormkruid
Taraxacum tortilobum Paardebloem !
Tragopogon pratensis pratensis Gele morgenster
Tussilago farfara Klein hoefblad
Liliaceae Leliefamilie
Polygonatum multiflorum Gewone salomonszegel
Juncaceae Russenfamilie
Juncus articulatus Zomprus
J. effusus Pitrus
J. inflexus Zeegroene rus
J. tenuis Tengere rus
Luzula campestris Gewone veldbies
L. multiflora multiflora Veelbloemige veldbies
Poaceae Grassenfamilie
Agrostis canina Moerasstruisgras
A. stolonifera Fioringras
Alopecurus pratensis Grote vossenstaart
Anisantha sterilis IJle dravik
Anthoxanthum odoratum Gewoon reukgras
Arrhenatherum elatius Glanshaver
Brachypodium sylvaticum Boskortsteel
Briza media Bevertjes
Bromus erectus Bergdravik
Catapodium rigidum
B. hordeaceus Zachte dravik
Calamagrostis epigejos Duinriet
Catapodium rigidum Stijf hardgrasc.m.
Cynosurus cristatus Kamgras
Dactylis glomerata Kropaar
Danthonia decumbens Tandjesgras
Deschampsia flexuosa Bochtige smele
Elymus caninus Hondstarwegras
Elytrigia repens Kweek
Festuca heteropachys Ongelijkbladig schapengras
Glyceria fluitans Mannagras
Holcus mollis Gladde witbol
Koeleria pyramidata Breed fakkelgras
Lolium perenne Engels raaigras
Melica ciliata Wimperparelgras
M. uniflora Eenbloemig parelgras
Phleum pratense Timoteegras
Poa annua Straatgras
P. compressa Plat beemdgras
P. nemoralis Schaduwgras
P. trivialis Ruw beemdgras
Trisetum flavescens Goudhaver
Vulpia myuros Gewoon langbaardgras
Araceae Aronskelkfamilie
Arum maculatum Gevlekte aronskelk
Lemnaceae Eendekroosfamilie
Lemna minor Klein kroos
Typhaceae Lisdoddefamilie
Typha latifolia Grote lisdodde
Cyperaceae Cypergrassenfamilie
Carex demissa Geelgroene zegge
C. digitata Vingerzegge
C. divulsa leersii Bleke bermzegge
C. flacca Zeegroene zegge
C. remota IJle zegge
C. spicata Gewone bermzegge
C. sylvatica Boszegge
Orchidaceae Orchideeenfamilie
Ophrys apifera Bijenorchis
Marchantiophyta, levermossen
Cephaloziella divaricata Sm. Gewoon draadmos c.m.
Lophocolea bidentata (L.) Gewoon kantmos c.m.
Plachiogila porelloides (Nees) Klein varentjesmos c.m.
Porella platyphylla (L.) Gewoon pelsmos c.m.
Aneura pinguis (L.) Echt vetmos c.m.
Riccardia multifida (L.) Gevind moerasvorkje c.m.
Bryophyta, bladmossen, 16 soorten
Encalypta streptocarpa Hedw. Groot klokhoedje c.m.
Fissidens dubius mucronatus (Li.) Kalkvedermos c.m.
Campylopus pyriformis (Schultz) Breekblaadje c.m.
Tortella tortuosa (Hedw.) Gerimpeld kronkelbladmos c.m.
Weissia controversa Hedw. Gewoon parelmos c.m.
Grimmia pulvinata (Hedw.) Gewoon muisjesmos c.m.
Bryum capillare Hedw. Gedraaid knikmos c.m.
Bryum pseudotriquetrum (Hedw.) Veenknikmos c.m.
Thuidium tamariscinum (Hedw.) Gewoon thujamos c.m.
Hedwigia stellata Hedenäs Stergranietmos c.m.
Homalothecium sericeum (Hedw.) Gewoon zijdemos c.m.
Pseudoscleropodium purum (Hedw.) Groot laddermos
Hypnum andoi Sm. Bosklauwtjesmos c.m.
H. cupressiforme Hedw. Gesnaveld klauwtjesmos
Rhytidiadelphus triquetrus (Hedw.) Pluimstaartmos c.m.
Hylocomium splendens (Hedw.) Glanzend etagemos c.m.
Diplopoda, miljoenpoten
Cylindroiulus caeruleocinctus Brede kronkel c.m.
Ommatoiulus sabulosus Grote tweestreep c.m.
Polydesmus angustus Grote platrug c.m.
Isopoda, pissebedden
Porcellio scaber Ruwe pissebed c.m.
Lepidoptera, vlinders, 16 soorten
Ochlodes venata Groot dikkopje
Papilio machaon Koninginnepage
Leptidea sinapsis Boswitje, zeer talrijk
Pieris napi Klein geaderd witje
P. rapae Klein koolwitje
P. brassicae Groot koolwitje
Aglais urticae Kleine vos
Argynnis paphia Keizersmantel
Polygonia c-album Gehakkelde aurelia
Vanessa atalanta Atalanta
Aphantopus hyperantus Koevinkje
Maniola jurtina Bruin zandoogje
Melanargia galathea Dambordje, talrijk
Pararge aegeria Bont zandoogje
Euplagia quadripunctaria Spaanse vlag
Autographa gamma Gammauiltje
Hymenoptera, vliesvleugeligen
Pontania sp. Gallen op Salix purpurea
Diplolepis rosae Gallen op Rosa canina s.l.
Orthoptera, sprinhanen
Tettigonia viridissima Grote groene sabelsprinkhaan
Odonata, libellen
Ischnura elegans Lantaarntje
Diptera, vliegen
Jaapiella veronicae Cecidomyidae, galmuggen, gallen op Veronica chamaedris
Haematopota pluvialis Regendaas, op Johan
Episyrphus balteatus Syrphidae, zweefvlieg
Reptielen
Podarcis muralis Muurhagedis
Coronella austriaca Gladde slang
Vogels
Buteo buteo Buizerd, hoogstwaarschijnlijk broedend
Falco tinnunculus Torenvalk
Columba oenas Holenduif
Bubo bubo Oehoe, paar, hoogstwaarschijnlijk broedend
Apus apus Gierzwaluw
Troglodytes troglodytes Winterkoning
Turdus merula Merel
Sylvia atricapilla Zwartkop
Phylloscopus collybita Tjiftjaf
Fungi
Boletus erythropus Gewone heksenboleet, vier exemplaren
Lichenen
Caloplaca citrina, c.m.
Lecanora muralis, c.m.
Peltigera rufescens, c.m.
Physcia adscendens, c.m.
Xanthoria elegans
X. parietina, op Salix sp.,
Cylindroiulus caeruleocinctus, de brede kronkel, een Diplopode of miljoenpoot
